Bu soğuk günlerde yoldaki taksilere, araçlara bakıp ulan bu karda kışta bunlar nasıl hiçbir şey yokmuş gibi gidiyor, ben arabayı otoparktan bile çıkartamıyorum, kesin bende bi ebleklik var deme… Ebleklik sende değil, çözümü bizde…Öğren bakalım, karda nasıl araba kullanılır ?
Bak şimdi, kafanın almadığı işe çok kafa yormayacaksın, bu bir. Ayrıca mühendisliğe, bilime, fiziğe anlamasan da güvenecek, saygı gösterceksin bu da iki. Kış lastiği diye bir teknoloji var, bak bir “şey” var demiyorum “teknoloji” diyorum çünkü senin uzaktan kara lastik gibi gördüğün o kış lastiği denen icat aslında tam bir mühendislik mucizesi teknoloji… Nasıl olduğuna kafanı yorma (birinci kural), çok merak ediyosan üşenme araştır. Ben burda laf salatası yapmayacağım ama sana şunu söyleyeyim, arabanın kaç çeker olduğu farketmez, dört tekerleğinde de; bak sadece çekiş olan tekerlerde değil hepsinde; kış lastiği varsa eğer, değil bu karda kışta işe gidememek, kayak yapmaya 2 m kar olan dağa bile çıkarsın zincirsiz, eziyetsiz, zincir takamayıp elaleme makara olmadan ona göre… O yüzden saatler geri alınınca parana kıy, dört adet kış lastiğini arabana tak, ileri alındığında da yaz lastiklerini geri tak ve sakın kış lastiklerini yazın arabanda kullanma. Nedeni basit; adı üstünde. Kış lastiği kışın, yaz lastiği yazın kullanılır. Gerizekalılar bile anlasın diye adını kış lastiği yapmışlar, yazın kullanma diye. Yoksa birinin adını x lastiği, diğerinin adını z lastiği yapsalardı sen de her mevsim ulan biz şimdi bunun hangisi takıcaz diye kullanma kılavuzu karıştırıp dururdun…
Dönelim konumuza… İlk olarak kış lastiği nedir ne değildir ondan başlayalım. Kış lastiği halk arasında kar lastiği denen şey, hem deseni hem de hamuru normal lastiklerden daha farklı, soğuk hava koşullarında zemini tutacak şekilde geliştirilmiş lastik tipi oluyor. Kış lastiği, soğuk havalarda (+7 derecenin altı) ve karla kaplı zeminlerde yolu yaz lastiklerine göre çok daha iyi tutar. Hatta yaz lastiği tutmaz, kış lastiği tutar. Kar lastiği denen şey ise, buzda da gitmeni sağlayan üzerinde çiviler olan kış lastiğinden başka bir şey değil. Bizim ülkemizde kar lastiği kullanımı yasak. O yüzden kar lastiği diye size itelenen şey aslında kış lastiğidir bilesin. Dört mevsim diye itelenmeye çalışılan, abi hem karda gider hem yazın kullanırsın hiç iki takım lastik kullanmana gerek yok denilen lastik tipi ise aslında deseni farklı yaz lastiğidir. Ben bu lastikle karda da giderim dağa da çıkarım dersen yolda kalır, çekiciye tonla para bayılırsın ona göre. Lastikler temelde iki tiptir, kış ve yaz. Bu da hamurunun farklılığına göre değişir. Diğer lastik tipleri bunların varyosyanlarıdır, sakın oltaya gelme. Kar lastiği denilen şey aslında bir kış lastiğidir, dört mevsim denilen ise yaz lastiğidir ona göre.
Peki kış lastiklerini taktık, arabayı kullanırken nelere dikkat edeceğiz? İlk olarak karda kışta, zeminin tutunmaya daha az elverişli olduğunu aklından çıkarmayacaksın. Kış lastikleri yolu tutar ama sakın aklından yazın 40 derece asfalttaki yaz lastiklerinin sergilediği performansı bekleme, ilk virajda tarlayı boylarsın. Fren mesafesi de aynı şekilde. Yaz lastiğiyle yazın durma mesafen 35 m ise, kışın kış lastiğiyle durma mesafen 45 m’yi bulur. Kışın yaz lastiğiyle ise durma mesafen, yolda kar yoksa 60 m, yolda kar varsa ve şanslıysan 100 m’de durursun. Aynı şekilde yazın kış lastiğiyle durma mesafen de min 45-50 m’yi bulur ona göre. Neymiş, her mevsim o mevsimin lastiğini takacaksın. Durma mesafen doğal olarak kış lastiğiyle olsan bile arttığı için takip mesafeni artıracaksın. Normalde öndeki araçla 2 sn olan takip mesafesini 3-4 sn’ye çıkarman lazım. Virajları normalde aldığından daha yavaş ve karda araç kullanıyorsan ani hareketlerden kaçınarak mümkün olduğunca yüksek viteste aracını kullanmaya bak. Karlı zeminde yokuşlardan inişlerde ise frenleme yerine vites küçülterek motor freni kullan ve hızını yine düşük tut.
Hadi bunların hepsini yaptın ve aracın yine de yolda tutunmuyor ve kayıyor. Öncelikle iki tür kayma vardır, birincisi önden kayma. Kontrolü daha kolay, ayağını gazdan yavaşça çek ve aracın burnu rotasına girsin. Sakın ani çekme, bu sefer de ağırlık transferi olur ve aracın arkası kaymaya başlar iyice durum sarpa sarabilir. Önden kaymayı atlattık. Peki arkadan kayma yaşarsan…. Tecrübeli değilsen eğer dua etmeye başla. Yapacak pek bir şeyin yok. Aracı mümkün olduğunca yavaşlatmaya çalış. Aniden fren yapman bi işe yaramaz zaten lastikler tutunmuyor, kayma devam eder. Teorik olarak yapılacak şey ise şu, direksiyonu aracın arkasının gittiği yöne doğru çevir ve yine yumuşak gaz hareketleriyle aracın burnunu düzeltmeye çalış. Hareketler mümkün olduğunca smooth ve ani değil unutma.
Hadi şimdi göreyim seni, kış lastiklerini al ve yola çık…
Basgann’a sor! Biz cevaplayalım…
F: Basgann Facebook Sayfası
T: @basgannasor
M: basgann@basgann.com
Dikkat ! Karda nasıl araba kullanılır ?
19
