Gece kulüplerinde, barlarda dolaşıp dururken can dostun olmuş bir içki var Başgann… Evet, biliyorsun ne olduğunu, hani bir kokteyl için onlarca Türk Lirası vermek istememişsin, votka ile meyve suyunu da tek hamlede bitirmişsin. Cep delik, cepken delik yandaki kıza son içki paranı vermişsin. Evet! Yavaş yavaş hatırlamaya başladın, evet işte o içki yani can dostun! Gece boyunca yavaş yavaş içebileceğin, 10 tane içsen sana bir şey yapmayacağını iddia ettiğin Bira.
Aslında, bira tüm Dünya üzerinde en çok tüketilen içkiler arasında yer alıyor. İşin ilginci bir de bu bira denilen içki, senin büyük olasılıkla ilk kez tattığın içki. Peki, bira nedir biliyor musun? Düşündüğün gibi sabah akşam barda yandaki kadına gönderdiğin içki değil. Zaten bizi okuduğuna göre bir içkide zaten işi bağlamış olmanı bekliyoruz.
Konumuza geri dönersek, senin için Dünya’nın iki önemli bira üreticisini ziyaret ettik. Yok be, Başgann Efes değil, daha yolu var Efes’in. Tabi ki Heineken ve Carlsberg. Şimdi, aslen bu bira arpa, buğday, patates vb. nişasta kaynaklarından (malt özü) elde edilen şekerin fermente edilmesi sonucunda açığa çıkan alkollü bir içkiymiş. Çokta önemi yok bu tanımın zaten, belki de tam anlatamadık. Neyse, içerisine su, şekere dönüşebilen bir tahıl, şerbetçiotu (bunun çevirisini bulana kadar çok uğraştık nam-ı diğer hops) ve tabi ki maya. Maya, içindekiler listesindeki en kritik eleman, çünkü her bira üreticisinin kendine has bir mayası var. Örnek vermek gerekirse, Heineken A-Tipi olarak ad verdiği ve elde etmek için senelerce üzerinde kimyagerlerin çalışma yaptığı mayasının mükemmel olduğunu bağırır; Carlsberg de üstüne gelir der ki, “Probably the best beer of the World”, çünkü bizim mayamız özeldir.
Bu hops denilen olay da, yani şerbetçiotu, biraya aslen özel aromatik tadını veren bir bitkidir. Bunun yerine bazı biralarda meyve vs. gibi ürünler kullanılır ve değişik aromalar elde edilir. Araya girmeden edemeyeceğim, bazı biraların içerisine maliyet düşürmek için şeker eklerler ki piyasadaki çoğu bira böyledir, onları kınıyor ve çöpe atmanızı öneriyoruz. Ekstra göbek yapar, bilesin.
Bira temelde iki tipten oluşur: “Ale” ve “Lager”. Eğer bize bir ukalalık yapıp başka bir ton var dersen, evet vardır ama biranın temelinde bu iki tip yatar, diğerleri is bölgelere göre çeşitlilik gösterir. O yüzden sakin ol da okumaya devam et deriz.
Ale, en eski tip biradır. Yapımında biranın fermente edildiği fıçının üst kısmında mayalanan tipte maya kullanılır. Lager tipine göre de daha yüksek sıcaklıklarda mayalanmaya başladığı için daha hızlı fermente olur. Ale tipinin mayasının yapımında genelde, meyvemsi ve çiçeksi maya özleri kullanılır. Yani, elma, armut, çim, kayısı vb. ürünlerle mayalanma sağlanır. Birada bu aromaların karakteristiğini hissedebilirsiniz. Amerikan, Belçika, Fransız, İngiliz, Finlandiya, Alman, İrlandalı, Rus ve İskoç üretimi Ale biraları rahatlıkla deneyin deriz. Türkiye’de Duvel, Newcastle Brown Ale, Taps Red Ale, Kölsch vs. markalarıyla rastalayabilirsin.
Lager, yapımında biranın fermente edildiği fıçının alt kısmında mayalanan tipte maya kullanılır. Bu tip, Ale’ye göre çok daha yavaş, çok daha düşük sıcaklıkta fermente olur. Lager kelimesi bu arada Almanca’dan gelmektedir. Anlamı ise, depolamaktır. Mevcut ürünü zamanında Alman babalar mağaralar vs. depolarlarmış. Lager genelde, elde edildiği ürünün aromasını Ale’deki gibi yansıtmaz. Bu nedenlei şerbetçiotu vb. aromaların kullanımı Lager’de görülmektedir. Amerikan, Çek, Alman ve Japon üretimi lager biraları denemenizde fayda var. Türkiye’de Efes Pilsen, Tuborg, Carlsberg, Heineken vs. markalarıyla rastlayabilirsin.
Bu iki tip haricinde;
Pale Ale, yani en üst kısımdan fermente edilen bira tipi. En çok bilinen türüne gelirsek, Pilsner olarak geçmektedir. Pilsner’i de Dünya’ya çekler yaymıştır. Evet, bildin sen onu Viktoria Plzen furbol takımı, işte onların memleketten.
Stout, yani bildiğin dark bira tipi diyebiliriz ki kendisi genelde kavrulmuş malt’tan yavaş yavaş fermente edilerek elde edilir.
Wheat, yani bildiğin buğday birası ki kendisi beyaz bira olarak bilinmektedir ve fıçının üst kısmında fermente olan mayadan elde edilir.
Lambic, Belçika icadı, tamamen yabani mayalar kullanılarak üretiliyor. Aroma ve ekşilik açısından diğer bir çok biradan farklıdır. Tadı genelde daha ekşidir. Aslen biranın ağa babası.
Bira nedir, biranın içeriği nedir, bira tipleri nedir hakkında seni ufaktan bilgilendirdik. Biramı nasıl sunmalıyım, köpük oranı ne olmalı, birayı hangi bardağa koymalıyım ? konuları da senin için yazının devamında mevcut. Tabi ki, bu yazı sana bira hakkında basit bilgiler veriyor, ama sana yeterli olacak merak etme Başgann ! Bir bakmışsın kendi bira üretimine bile başlamışsın.
İlla ki yerinde görecem diyorsan da en kısa yol Heineken Experience, atla bir uçağa, git Amsterdam’a… İkinci alternatif olarak, Carlsberg’i deneyebilirsin, nam-ı diğer Danimarka…Hadi bize eywalla…
Basgann’a sor! Biz cevaplayalım…
F: Basgann Facebook Sayfası
T: @basgannasor
M: basgann@basgann.com
